Vetnam hozir ikki dunyo orasida qolgan: shovqinli, ishonchli benzinli mototsikllar hali ham yo‘llarda hukmron, ammo hukumatning fikricha, kelajak jim, toza elektr velosipedlarda.
2026-yil iyulidan boshlab poytaxt Xanoy markazida benzinli mototsikllar harakatiga taqiq joriy etilishi rejalashtirilgan. Bu mamlakat miqyosida chiqindilarni kamaytirish va havoni tozalash bo‘yicha katta tashabbusning bir qismi. Shunga o‘xshash qadamni Xoshimin shahri ham ko‘rib chiqmoqda. Vetnam 2030-yilgacha avtomobillarning uchdan birini va mototsikllarning beshdan birini elektr energiyasida ishlovchi transport vositalariga aylantirishni maqsad qilgan.
Ammo bu o‘zgarish hammaga ham yoqmayapti. Elektr mototsikllar ekologik toza va jim bo‘lsa-da, benzinli modellarga nisbatan arzonroq, bardoshliroq va ta’miri osonroq. Ko‘plab haydovchilar elektr mototsikllarning narxi, quvvat oralig‘i va zaryadlash imkoniyatlari yetarli emasligidan xavotirda.
Vetnamda mototsikl hayotning ajralmas qismi — 77 milliondan ortiq ikki g‘ildirakli transport vositasi mavjud, ularning 7 millioni Xanoyda, 8,5 millioni esa Xoshiminda. Ular nafaqat transport, balki kichik biznes, savdo va kundalik hayotning markazida turadi. Shu bois 2026-yilgi taqiq katta iqtisodiy o‘zgarishlarni keltirishi kutilmoqda.
Yirik ishlab chiqaruvchilar — Honda va Yamaha bu muddatni “haddan tashqari qisqa” deb hisoblamoqda. Shu bilan birga, mahalliy VinFast va startap Dat Bike kabi kompaniyalar elektr transportni mamlakat kelajagi deb bilmoqda.
VinFast allaqachon bozorda yetakchilikni qo‘lga kiritdi: 2025-yilning dastlabki sakkiz oyida elektr mototsikllar sotuvi 197% ga oshdi, kompaniya esa batareya almashtirish tizimiga ega yangi modelini 760 dollarga sotuvga chiqarmoqda. U kelasi uch yilda 150 mingta batareya stansiyasi qurishni rejalashtirgan.
Bundan tashqari, VinFast mahalliy banklar bilan hamkorlikda past foizli kreditlar va subsidiyalar joriy etmoqda, xaridorlarga xarajatlarning 90 foizigacha qoplab berish imkoniyatini taklif qilmoqda.
Startap Dat Bike esa sentabr oyida 22 million dollar sarmoya jalb qildi. Kompaniya bu mablag‘ni ishlab chiqarishni kengaytirish va yangi modellar yaratishga yo‘naltiradi.
Shu bilan birga, kichik tadbirkorlar bu o‘zgarishdan xavotirda. Masalan, Bao Ngok Kao, mototsikl ijaraga beruvchi tadbirkor, taqiq kuchga kirsa turistlarga xizmat ko‘rsatish imkoniyatini yo‘qotishdan qo‘rqmoqda:
“Tashabbus to‘g‘ri, ammo hozircha bizda elektr transportga to‘liq o‘tish uchun yetarli sharoit va yordam yo‘q,” — deydi u.
